Alhoewel haar oorsprong gehuld is in de mist van de oudheid, wordt het sacramentale Agnus Dei, voor het eerst beschreven in historische kerkdocumenten zo vroeg als de zesde eeuw, en er wordt regelmatig naar verwezen in het begin en het midden van de negende eeuw. Zodus is het Agnus Dei voor meer dan tien eeuwen een populair en gekoesterd sacramentale voor katholieken, in het bijzonder diegenen die in Europa leven, waar het vrij makkelijk verkrijgbaar was. Echter, spijtig genoeg hebben zeer weinig katholieken vandaag ooit gehoord van het Agnus Dei.

De naam “Agnus Dei” werd gegeven aan een speciale schijf van was, waarin de afbeelding van een lam werd gedrukt, het Lam van God, en deze schijf werd gezegend door de regerende Paus in een ceremonie zo plechtig, dat men zei dat de Paus de sacramentaliën consacreerde. De Pausen consacreerden de Agnus Deis traditioneel enkel gedurende het eerste jaar van hun pontificaat en dan telkens elke zeven jaar. In vroegere tijden, op Stille Zaterdag, bereidde de Paus, samen met de assistent van het Aartsbisdom van Rome, de was van paaskaarsen van vorige jaren, waarbij hij zowel chrisma en balsem aan de was toevoegde. Het Agnus Dei werd geconsacreerd op de Woensdag van de Goede Week en verspreid op Stille Zaterdag. In meer recente tijden, werd de was bereid door monniken en dan geconsacreerd door de Paus en vervolgens verspreid. Wanneer kardinalen de Heilige Vader bezochten, werd een Agnus Dei, of verschillende van deze wassen plaatjes, in de mijter geplaatst. De kardinalen verspreidden dan het Agnus Dei in de mate van het mogelijke.

Paus Pius XII ‘consacreert’ de Agnus Deis.

Om een beknopte kijk in de betekenis en het belang van het Agnus Dei te kunnen geven, citeren we de Katholieke Encyclopedie (Editie van 1913) zoals deze de “symboliek en het gebruik” van het Agnus Dei bespreekt. Zoals in de paaskaars, symboliseert de was het Maagdelijke Vlees van Christus. Het kruis geassocieerd met het lam suggereert Christus die opgeofferd werd, en zoals het bloed van het paaslam van vroeger elk huishouden beschermde van de vernietigende engel, zo is het doel van deze geconsacreerde medailles om diegenen te beschermen die dit dragen of het in bezit hebben, van alle kwaadaardige en noodlottige invloeden. In de gebeden van de zegening, wordt er in het bijzonder gewag gemaakt van de gevaren van storm en pest, van brand en overstroming en ook van de gevaren waar vrouwen aan blootgesteld worden tijdens het baren. Miraculeuze effecten werden toegeschreven aan het gebruikt van deze objecten van vroomheid. Vuren werden gedoofd en overstromingen tegengehouden (Vol. 1 p. 220).

In een prachtig artikel door Charles Hugo Doyle, genaamd “Het Vergeten Sacramentale”, voorziet de auteur een samenvatting van de bijzondere deugden van het Agnus Dei, zoals geciteerd door Pausen Urbanus V, Paulus II, Julius III, Sixtus V en Benedicuts XIV, die de volgende voordelen omvatten:

• Ze bevorderen vroomheid, verbannen lauwheid en behoeden voor de ondeugd en richten naar de deugd.
• Ze doen dagelijkse zonde teniet, en zuiveren de vlek achtergelaten door erge zonden, nadat deze kwijtgescholden werden in het Sacrament van de Biecht.
• Ze verbannen boze geesten, bevrijden van verleiding en behoeden voor de eeuwige ondergang.
• Ze zijn een bescherming voor een plotselinge en onvoorziene dood.
• Ze verdrijven angsten veroorzaakt door boze geesten. Ze zijn een bescherming in gevecht en hebben de kracht om de overwinning te verzekeren.
• Ze bevrijden van vergif en van de valstrikken van de goddelozen.
• Ze zijn een preventief tegen ziekte en ook een goede remedie – in bijzonder in geval van epilepsie. Ze hinderen de ravage veroorzaakt door pest, ze hinderen epidemieën en infectueuze ziekten.
• Ze stillen de wind, lossen orkanen op, kalmeren wervelstormen en houden onweders uit de buurt.
• Ze redden van schipbreuk en het gevaar van bliksem en overstromingen.
• Het is onnodig te vertellen dat, ten gevolge van de gelimiteerde hoeveelheid van de Agnus Deis die beschikbaar waren, deze die werden bemachtigd werden gekoesterd door de gelovigen en dankbaar doorgegeven van generatie tot generatie.

Het einde van een oude traditie.

Pus Paulus VI, die verkozen werd halverwege 1963, heeft naar verluid Agnus Deis geconsacreerd op de traditionele manier gedurende de Paastijd van 1964. Volgens de oude traditie, zou Paus Paulus VI de Agnus Deis weer geconsacreerd moeten hebben tijdens de Paastijd van 1971, maar hij deed het niet. Noch heeft hij ooit nog een Angus Dei geconsacreerd. Paus Paulus I was slechts 30 dagen paus, dus heeft hij er geen geconsacreerd. Paus Johannes Paulus II heeft geen enkele poging ondernomen om het Agnus Dei in ere te herstellen. De traditie van het Agnus Dei blijkt uitgestorven in Rome. Het werd waarschijnlijk verbannen “in de geest van het Tweede Vaticaans concilie” net wanneer het duidelijk werd dat dit sacramentale het meest nodig werd. Er werd nooit een verklaring gegeven waarom deze oude traditie verbannen werd.

Heden kan men op tweedehands websites vaak nog fragmentjes vinden van het Agnus Dei. Die zitten vaak in een stoffen zakje waar het woord ‘Agnus Dei’ op staat.

Nog kort over de sacramentalia

De sacramentalia of sacramentaliën (enkelvoud : sacramentale) zijn zegeningen en handelingen binnen de Katholieke Kerk en de Orthodoxe Kerk om het leven te heiligen, in navolging van de sacramenten. Het onderscheid tussen sacramenten en sacramentalia is dat sacramenten door Jezus Christus zelf zijn ingesteld voor het eeuwige heil en sacramentalia niet direct door Christus ontstonden, maar door de kerkelijke traditie. Christus refereerde wel naar vele sacramentaliën en gebruikte ze zelf ook (bijvoorbeeld exorcisme), maar Hij stelde ze niet zelf in als middelen tot het eeuwig heil.

Er zijn vele sacramentalia. Onder de sacramentalia nemen de zegeningen een belangrijke plaats in. Enkele voorbeelden zijn :

1. Het gebruik van wijwater
2. Zegeningen van personen (bijvoorbeeld door ouders wanneer het kind gaat slapen)
3. Wijding van een persoon (bijvoorbeeld van een abt of abdis, ritus van de religieuze geloften, …)
4. Zegeningen over voorwerpen (bijvoorbeeld over de maaltijd, een huiszegening)
5. Gewijde/gezegende voorwerpen
6. Het bezweren van de Duivel (exorcisme).

(bron: wikipedia)

Gepubliceerd door Michaël Dekee

Michaël (°1991) is katholiek, gehuwd en vader. Hij publiceert op verschillende websites artikelen over geloof en wetenschap en is auteur van verschillende boeken, waaronder "De evolutietheorie ontkracht". Websites: Gegroetokruis.org Eerherstelheiligsacrament.org Evolutietheorie-ontkracht.com Alle berichten van Michaël Dekee weergeven